Адам
Бір студент белгілі антрополог Маргарет Мидке "Адамзат мәдениетіндегі өркениеттің алғашқы белгісі қай кезден бастау алады?",- деп сұрақ қойыпты.
Ол ілгекті қармақ пайда болып, алғашқы қыш құмыралар мен қайрақ қолданыла бастаған кезді мысал етеді деп ойлаған.
Сонда профессор Мид: "Ежелгі мәдениеттегі өркениеттің алғашқы көрінісі - адамның сынып, қайта біткен жамбас сүйегі",- деген екен.
Профессор Мид жануарлар әлемінде аяқты немесе жамбасты сындыру - көп ұзамай ажал құшу екенін, қозғалысы шектелген адам қауіп-қатерден қашып құтыла алмайтынын, өздігінен аң аулап, тіпті, суатқа да бара алмайтынын, кез-келген жыртқышқа жем болып немесе ашығып, ажал құшатынын түсіндіре отырып, "жамбас сүйектің бітуі - бүкіл адамзат өмірінің өркениет бастауы" екенін дәлелдеп беріпті.
Ең мықтының ғана аман қалуы, - джунгли заңы бар жерде - адамның сынып, сосын, қалпына келген жамбас сүйегі табылмағанын түсіндірді. Жамбас сүйегі - адам ағзасындағы ең ұзын, жамбас пен тізені байланыстыратын, заманауи медицинаның көмегінсіз алты ай мезгіл ішінде өсетін сүйек. Сынып, қайта қалпына келген жамбас сүйек - жарақат алған адамға әйтеуір біреудің көңіл бөлгенін, жарасын таңып, оны қауіпсіз жерге орналастырғанын, жаралы адам айыққанша оны тамақтандырып, қамқорлығына алғанын білдіреді.
Өркениеттің алғашқы белгісі саз құмыра емес, қайта біткен жамбас сүйегінің сынуы кезінде көрсетілген жанашырлық.
Адамның адамгершілігі қиын сәтте басқаға жасаған жақсылығында.
Таңдау
Сенің мүдделерің (оқу, мансап, табыс мүдделері және отбасының, мемлекеттің мүдделері) мен адам болу қажеттіліктерің сәйкес бола алады ма? Басым бөлігінде таңдауға тура келеді.
Президент Тоқаев: «Бәріне қатысты» деу арқылы барлығы өз еркінен тыс таңдау жасауға міндеттелген жағдайда екендігін меңзейді. Орын алатын оқиғалардан назардан тыс қалдыру — ол да таңдау.
Бірақ ненің таңдауы?
Бұл — өмір сүретін әлемді таңдау. Әркімнің өзіне тиесілі кішкентай әлемі бар: отбасы, достар, оқу, жұмыс. Орын алып жатырған оқиғаны, табиғи апаттан зардап шеккен жандарды елемеу: «Иә, мен өзімнің кішкентай әлеміммен шектелемін. Мені басқа ештеңе алаңдатпайды. Көбісі солай өмір сүреді - бұл қалыпты жағдай. Үлкен әлем үшін таңдау жасайтын жандар менсіз жеткілікті «, — дегенді білдіреді.
Үлкен әлем
Жаңа адамдар жастар қозғалысы «Бәрімізге қатысты» орталықтарын ашты. Бір қарағанда біз жәй киім-кешек, азық-түлік, бірінші қажеттілік заттарын жинап отырғандай көрінеміз.
Біз оқиға орындарында топтар құрып, оларды суы, жарығы, жылуы, электр қуаты, тамағы жоқ көмекке мұқтаж жерлерге жіберіп жатырған секілдіміз.
Негізінде мүлде олай емес. Біз адамдарға ЖЕКЕ МҮДДЕЛЕРІНЕН тыс әлемді көруді ұсынамыз. Біз баспана, жылу, қауіпсіздік мәселесі минут сайын шешіліп жатқан апатты аймақтарға барып, еріктілер жіберудеміз, шын мәнінде әр минут сайын “Біздің адамшылығымыз бар ма?” сұрағына жауап аламыз.
Біздің кім екендігіміз қазіргі сәтте шешілуде
Бүгінгі таңда Қазақстандағы әр адам “қол ұшын созу немесе жоқ” таңдауын емес, адам болу мен азамат болу таңдауын жасау үстінде. Енді Президент Тоқаевтың “Бәріне қатысты” фразасын басқаша түсінуге болады, себебі, “Сен кім болып өмір сүруді таңдайсың?” сұрағы расында барлығымызға қатысты, тіпті сен теледидар қоспай, өзіңнің тыныш әлеміңде өмір сүріп жүрген болсаң да.